Çocuk ve Gençlerde Depresyon, Başarısızlık ve İntihar

Bipolar Hastalık (Röportaj)
6 Eylül 2017
Çocuk ve Gençler Neden Yalan Söyler?
6 Eylül 2017

Gençler ve çocuklar, içinde bulundukları dönem özelliğin­den dolayı duygu ve düşüncelerinde, ilişkilerinde belirgin ve ani değişiklikler gösteren gruptur. Genç, içinde yaşadığı dünyayı anlamlandırmaya çalışırken, bir taraftan da vücu­dunda ortaya çıkan değişikliklere uyum sağlama çabası içindedir. Bu karmaşık dönem içinde gençlerin ve çocukların yaşadıkları olayları algılamaları ve yorumlamaları abar­tılı olmaktadır. İlişkilerinde ani kararlar alıp düşünmeden, istekleri ve dürtüleri doğrultusunda öfkeli ve fevrî davra­nım içinde olabilirler. Gençlerin bu ruh hali içinde, sıkın­tılı, şiddet, uyum bozukluklarıyla birlikte davranım bozuk­lukları ve değişiklikleri daha hızlı ve şiddetli bir biçimde kendini gösterebilir. Gençlerde ve çocuklarda yaşanan olum­suzlukları kısaca şöyle özetleyebiliriz:

– İlişkilerinde geri çekilme,

– İlgi ve etkinliklerde azalma,

– Huzursuzluk,

– Boşluk duygusu,

– Uyku ve iştah bozuklukları,

– Tik,

– Hırsızlık, saldırganlık, yalancılık,

– Evden kaçma, alkol ve madde kullanma,

– Yalnız yatamama, gece korkuları.

Yukarıda saydığımız gencin yaşadığı sıkıntılar, gencin bi­reysel ve sosyal gelişimini olumsuz yönde etkilemekte, çev­resiyle ve bire bir ilişkilerinde uyum problemleri yaşama­sına yol açmaktadır.

Son zamanlarda bize başvuran ailelerden gözlediğimiz çok önemli bir noktayı belirtmek istiyorum. Çocuklardaki ve gençlerdeki güzel davranım değişikliklerinin çok önemsen­mediği, ancak çok büyük bir davranım bozukluğu gündeme geldiğinde hekime gelindiğini görüyoruz. Oysaki çocuktaki ve gençteki en ufak bir değişiklik ileriki dönemlerde ortaya çıkacak büyük bir davranım kusurunun habercisi olabilir.

Bunun için çocuklarımızı gözlemeliyiz. Onlarda ortaya çı­kan birtakım tavır ve davranış bozukluklarının nedenlerini araştırmalıyız. Bunu yaparken çocuklarımıza nasıl yaklaş­malıyız?

– Öncelikle gençlerimize ve çocuklarımıza zaman ayırma­lıyız.

– Onları bulundukları çevre ve ilişkileri doğrultusunda an­lamaya çalışmalıyız.

– İlişkilerimizde onları suçlayıcı, cezalandırıcı olmamalı­yız.

– Onları çevremizde tanıdığımız diğer kişilerle karşılaştı­rıp yermemeliyiz.

– Kesinlikle onlarla olan ilişkilerimizde cezalandırıcı otorite rolünü benimseyip, onları anlamayan bir otorite ko­numuna düşmemeliyiz.

– Genç ve çocuklar öfkeli, huzursuz, saldırgan bir tutum içindeyse onların sakinleşmesini beklemeli, ona yaşadıkları konusunda yardımcı olmaya çalışan bir yakını olduğunu his­settirmeliyiz.

– Gençleri ve çocukları yaşadıkları zorluklar konusunda sık sık uyarma yerine, bunun nedenlerini ve çarelerini araş­tırmalı ve yardım konusunda çaba harcamalıyız.

Son zamanlarda gençlerde sıkça görülen intihar davranışı­nın ardında da depresyon ve bunaltılı ruh halinin olduğunu gözlemliyoruz. Genç, bir taraftan kendisiyle mücadele eder­ken diğer taraftan çevresel problemlerinin artışıyla birlikte bunalmakta, kurtuluşunu intihar davranışı olarak ortaya koymaktadır. İntihar davranışını her şeyin çözümü olarak görmekte, bu ruh hali içinde intihar davranışına yönelmek­tedir. Genç, ilişkilerinde ve yaşamında bir tükenmişlik ve çaresizlik duygulanımı içinde, kendini bütün kötü giden olayların sebebi olarak algılamakta, belki de kendisiyle birlikte çevresini de bu kötü gidişten sorumlu tutup onları da cezalandırma düşüncesi içinde intihar girişiminde bulunmak­tadır.

Gençlerde intihar olayı ani olarak ortaya çıkmaktadır. Gencin intihar sözleriyle düşüncesi önemsenmeli, dikkatle izlenmelidir.

Genci intihara sürükleyen faktörlerin başında:

– Çökkünlük, depresyon,

– Çaresizlik,

– Ailede uzun süren huzursuzluk,

– Sosyal ilişkilerde uyumsuzluk,

– Değersizlik duygusu,

– Kız ve erkek arkadaşlarıyla ilgili sorunlar,

– Okul sorunları,

– Sevgisizlik,

– Cinsel uyum sorunları,

– Alkol ve madde bağımlılığı gibi problemler gözlenmeli­dir.

Bu sorunların yelpazesi içinde gencin ve çocuğun yetişmesi, aile ve toplum için çok önemli bir yer teşkil etmektedir. Tüm çalışmalar göstermiştir ki, çocuğun ve gencin ruh sağlıkla­rıyla ailenin durum ve tutumu arasında büyük bir ilişki söz konusudur. İdeal yöntemler bugüne kadar üretilememiştir. Buna rağmen gençlerimizi ve çocuklarımızı yetiştirirken ne­lerin doğru olduğunu, nelerin saptığını, nelerin kötü etkiler yaptığını daha iyi bilmekteyiz ve gençlerimizi bu bilgi bi­rikimi ve tecrübelerimiz doğrultusunda eğitip, yetiştirmeli­yiz.

Sonuç olarak: Çocuğu ve genci yetiştirirken bir anne-baba­nın işlevi, çocuklar ve gençlerin davranışlarını izleme, ak­sayan yönlerini tespit etme, bunların çözümü konusunda onu cesaretlendirip, yönlendirme etrafında yoğunlaşmalıdır.

GENÇLERİN İNTİHAR DAVRANIŞINI  HANGİ DAVRANIŞLARDAN  VE DURUMLARDAN ANLAYABİLİRİZ:

  • Önceden intihar davranışları varsa bir daha deneyebilir.
  • Sık sık “yaşamın bir anlamı yok, herşey boş, hiçbir şeyden zevk almıyorum.Öleyimde kurtulayım” şeklinde konuşmalar yapıyorsa size alarm veriyor demektir.
  • Ailede “model” olarak  intihar geçmişi varsa intihar riski artar.
  • Gencin okulda ,ailede, özelikle başkalarının yanında küçük düşürülmesi, dayak atılması gibi durumlarda aniden intihar  girişiminde bulunacağı unutulmamalıdır.
  • Çok sevdiği ,aşırı düşkün olduğu birinin ölümü nedeniyle , hele birde kendisini onun ölümünden sorumlu tutuyorsa, ona kavuşmak, onu yalnız bırakmamak için intihar edebilir.
  • Son zamanlarda ciddi kesici-yaralayıcı-öldürücü(bıçak-silah…) edinmeye ve taşımaya başladıysa  ya kendisine yada başkasına zarar verebilir.Çünkü intihar  dinamiğinde “ÖLME ,ÖLDÜRME VE ÖLDÜRÜLME” gerçeği vardır.
  • Sık sık araba kazaları yapıyor ve çok süratli, tehlikeli araç kullanıyorsa altında ölme isteği yatabilir.
  • Kendisine biyolojik,psikolojik,sosyal açıdan  zarar verdiği halde alkol ve madde kullanmaya devam ediyor ve tedaviyi red ediyorsa  buda yok olma isteğinin bir göstergesi olabilir.
  • Çocuk ve Gencin bir yakını veya başka biri tarafından cinsel tacize uğratılmasıda intihar için risktir.
  • Kronik ve “çaresiz” gibi varsayılan bir fiziksel yada ruhsal hastalık varsa ,”nasıl olsa iyileşemeyecem” düşüncesiyle yaşam sonlandırılabilir.

AİLELER  İNTİHAR DAVRANIŞINI NASIL ANLAYABİLİR VE NASIL TAVIR ALMALILAR?

Yukarıda özetlemeye çalıştığım  davranış ve ipuçları varsa ciddiyetle  üzerinde durmak gerekir.

-Kesinlikle  genci aşağılamak, cezalandırmak gibi bir yola girmemek.

-Ona şevkat ve sevgi elini uzatarak iletişim kurulmalı.

-Eğer intihar girişiminden sağ kurtulduysa,olası bir risk için  onun  niyetini anlamak için sorular sorulmalıdır.Örneğin:”Neler yaşıyorsun,neler hissetin,tekrar hayatta olmak  nasıl bir duygu,geleceğin için ne düşünüyorsun” gibi sorularla onu anlamaya çalışmalıyız.Bazı gençler “kurtulmaları”ndan hoşnut olmazlar ve en kısa zamanda tekrar girişimde bulunmak isterler.Yukarıdaki sorularla bunu anlayabilir ve ona yardımı çabuklaştırabiliriz.

-En kısa zamanda  psikiyatristlerle konuyu müzakere edip bir yardım paketi hazırlamalıyız.

ASLA AŞAĞIDAKİ İFADELERİ VE DAVRANIŞLARI GÖSTERMEYELİM:

-“Bak hayat ne kadar güzel ,kuşlar ağaçlar, sevgi ,aşk aile okul, iş, gelecek…bunları düşün hayatına  son vermeye değermi?”

-“Bizi rezil ettin, el alemin  yüzüne nasıl bakacağız?”

-“Senin gibi çocuğum yok artık,ne halin varsa gör.”

-“Bir daha  yaparsan  bu sefer tam yap.”

-“Sana yaptıklarımızın karşılığı bumu olmalı, senden utanıyorum,tiksiniyorum”

Yukarıdaki ifadeler çoğaltılabilir. Ama yeterli…

Netice olarak ;İntihar olayı çok nedene bağlı bir sendromdur.Kendimiz,okulu,çevreyi, işyerini,toplumu, çocuğumuzun yapısını iyi analiz edip çok yönlü bir  yaklaşımla soruna eğilmeliyiz.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir